itikat - safii

İtikaf


İTİKAT





Lugatta itikaf, birşeyin üzerinde
durmak ve onun yakasını bırakma­maktır. İtikaf in şer'î mânâsı ise özel bir
niyetle mescidde durmaktır. İtikaf, senenin bütün
günlerinde olur. Fakat Ramazan ayında itikafa girmek daha efdaldir.

İtikafın meşru olduğunun delili, şu
ayettir:

Mescidde itikaf ta iken hanımlarınıza yaklaşmayın.
(Bakara/187)

Ayrıca Hz. Aişe'den şöyle rivayet edilmektedir: 'Hz. Peygamber, Ramazan'ın son on gününde itikafa girerdi.
Hz. Peygamber'in bu âdeti, aziz ve celil olan Allah, kendisini vefat ettirdiği zamana kadar
devam etti. Hz. Peygamber'in vefatından sonra da onun
zevceleri itikafa girmişler­dir'.[1]

İtikaf (İslâm'dan önceki) dinlerin şeriatlarında da
bulunmaktadır.

İbrahim ve İsmail'e 'tavaf edenler, itikaf edenler,
secde ve rükû edenler için evimi temizleyin' diye
emretmiştik.

(Bakara/125)


İtikafın Teşrî
Kılınmasının Hikmeti





Müslümanın, kötülüğü emreden nefsini, mubah şeylerin bazısından
alıkoyacak bir ibadetle meşgul etmesi gerekir. Böylece nefis, ibadete
alışır. İtikaf sayesinde ibadet için
vakit bulur ve çirkin şeylerden uzaklaşır. Çünkü nefis, kötülüğü
emreder.

Rabbimin koruması müstesna, muhakkak nefis aşırı şekilde
kötülüğü emredicidir.
(Yusuf/53)

Dünyaya dalmak, nefsi daha da azdırır. Tenha yerlerde
itikafa girip nefsi haramlardan kaçınmaya alıştırmakta, nefsi bu kötülüklerden
me­netmekte itikaftan daha uygun birşey yoktur. İtikaf
bu yüzden teşrî kılınmıştır.


İtikafın Hükmü





İtikaf sünnettir. Senenin bütün günlerinde yapılabilir,
ancak Ramazan ayında, özellikle de Ramazan'ın son on gününde daha
evlâdır.

Fakat kişi itikafa girmeyi adarsa, o zaman itikaf vacib olur. İtikafın üç çeşidi vardır:

A. İtikaf, her
zaman müstehabdır.

B. İtikaf, Ramazan'ın son on gününde sünnet-i
müekkede'dir.

İtikafın Ramazan'ın son on gününde sünnet-i müekkede olmasının hikmeti, Kadir. Gecesi'nin ihya
edilmesidir. Çünkü Kadir Gecesi, senenin bütün gecelerinden daha
üstündür.

Kadir Gecesi, bin aydan daha hayırlıdır. (Kadr/3)

Yani Kadir Gecesi'nde yapılan amel, Kadir Gecesi'nden
başka bin ayda yapılan amelden daha hayırlıdır. Âlimlerin çoğu, Kadir Gecesi'nin
Ramazan'ın son on gününde olduğunda ittifak etmişlerdir.

C. Adakta bulunulmuşsa (nezred il misse) vacibdir.


îtikafın Sıhhatinin
Şartı





İtikafın sahih olması için şu şartların bulunması
gerekir;

I.
Niyet.

Niyet, itikafa girilirken edilmelidir; yani belli bir
zaman için mescidde ibadet etmeye niyet etmelidir.
Niyet, sünnete uymak amacıyla yapılmalıdır. Dünyevî bir gaye için veya gaye
olmaksızın mescidde dur­mak şer'an itikaf sayılmaz.

II. Mescidde
durmak.

Mescidde durmanın itikaf sayılması için, halkın örfünde olan
müd­deti tamamlamak gerekir. Bu şarta, mescidde
durmanın caiz olması şartlan da dahildir. Bu şartlar da cünüplükten, hayız ve
nifastan, elbise ve bedende bulunan pisliklerden
temizlenmektir.

Özürsüz olarak mescidden
çıkmak, itikaf 1 bozar. İtikaf sünnetini ye­rine getirmek için oruçlu olmak şart
değildir; ancak sünnettir. Çünkü Hz. Peygamber şöyle
buyurmuştur:

İtikafa giren kimsenin oruç tutması şart değildir. Ancak
isterse tutabilir.[2]

Nezredilen (Adanan) İtikaf

Bu, zikredilen itikafın üçüncü çeşididir. Eğer belirli
bir zaman için itikaf a girmek nezredilirse, o müddet
zarfında abdest, tuvalet ve benzeri ihtiyaçlar dışında
mescidden çıkmak caiz olmaz. İhtiyaç için mescidden çıkmak haram olmadığı gibi itikafa da zarar
vermez. Fakat ihtiyaç ol­maksızın mescidden çıkmak
haram olduğu gibi, itikaf ı da ifsad eder. Bu durumda
tekrar yeni baştan itikaf ı eda etmesi gerekir.

Kişi oruçluyken itikafa girmeyi nezretmişse, oruçlu olarak itikafa girmesi gerekir. Çünkü
bunu kendisine vacib kılmıştır.

Kişi, itikafı belirli bir camide yapmayı nezrederse,
nezrettiği camide yapması şart değildir. Başka
camilerde itikafa girebilir. İsterse itikaf yap­mayı nezrettiği cami, diğer camilerden daha mübarek olsun. Ancak
bun­dan Mescid-i Nebevi ve. Mescid-i Aksa müstesnadır. Bu mescidlerden bi­rinde itikafa girmeyi nezreden kişi, başka
mescidlerde itikafa giremez. Çünkü onlar, üstün bir
fazilete sahiptirler. Buralarda yapılan ibadetin ecri de çok büyüktür. - Fakat
Mescid-i Haram, Mescid-i
Nebevi ile Mescid-i Aksa yerine kaim olur. Fakat aksi
olmaz. Ayrıca bunlar birbirlerinin yerine de kaim olmazlar. Meselâ 'Ben Mescid-i Nebevîde itikafa girmeyi nezrediyorum' diyen kişi,
Mescİd-i Aksâ'dz itikafa
giremez.


İtikafm Âdabı





İtikafın edeblerini şöyle
sıralayabiliriz:

1. İtikafa giren kimsenin; ibadetle, Kur'an okumakla, ilimle meşgul olması müstehabdır. Çünkü bunlar, itikafın amacına en uygun olan
şeylerdir.

2. Oruç tutmak.

İtikaf, oruçla birlikte olursa daha evlâ ve şehveti
kırmada daha tesirli,, zihni toplamaya, kalbi saflaştırmaya daha elverişli
olur.

3. Cuma kılınan
mescidde itikafa girmek.

4. İtikaf esnasında hayırdan başka birşey konuşmamak.

İtikafa giren kişi küfretmemeli, gıybet ve kovuculuk
yapmamalı, lü­zumsuz konuşmamalıdır.


İtikafın Mekruhları





1. Hacamat (kan
aldırmak) ve kan akıtmak.

Eğer mescidin pislenmeyeceğinden emin olunursa, kan
aldırmak ve kan akıtmak mekruhtur. Fakat mescidin pislenmesi sözkonusu olursa ha­ram olur.

2. Herhangibir sanatla veya işle fazla meşgul
olmak.

Meselâ yün örmek
ve elbise dikmekle
fazla meşgul olmak mekruhtur. Alışveriş yapmak ise, az
bile olsa mekruhtur.


İtikafı İfsad
Eden Şeyler





1. Kişinin, hanımıyla kasden cinsel ilişkide bulunması. Cinsel ilişki esnasında
meni akmamış olsa bile itikaf bozulur.

Mescidlerde itikaf ta iken hanımlarınıza yaklaşmayın.
(Bakara/187)

Fakat cima yapmadan kişinin hanımına dokunması, öpmesi
gibi şeyler itikafa zarar vermezler. Ancak meni gelirse, itikaf ifsad olur.

2. İhtiyaç olmaksızın mescidden çıkmak.

3- îrtidat etmek, sarhoş olmak ve delirmek.


4. Hayız ve
nifas kanının gelmesi.

Bu durumda mescidde durmak
haram, itikaf tan çıkmak müstehabdır. Daha sonra yeni bir niyetle tekrar itikafa
başlanır.

---

[1] Buharî/1922,
Müslim/1172


[2] Hâkim 1/439, (İbn Abbas'tan)