Namazın Mekruhları
NAMAZIN
MEKRUHLARI Bir Kaide Sözü geçen sünnetlerden birine ters düşen şey, namazın
mekruhlarına dahildir. Mekruhları, Hz. Peygamber terkedilmesini istediği için
terkeden sevap elde eder. İşleyen ise ikab görmez. İntikal tekbirlerini almak
sünnet olduğu için, terketmek mekruhtur.
Namazda yapılan bazı şeyler vardır ki onları terketmek
sünnet, işlemek mekruhtur. Onlardan bazıları şunlardır.
1. İhtiyaç
olmadığı halde namazda başı çevirmek mekruhtur, Hz. Peygamber şöyle
buyurmuştur:
Kul, namazda sağa sola dönmedikçe Allah o kula
(rahmetini) yöneltir. Kul, sağa sola döndüğünde Allah rahmetini ondan başka
yere çevirir.
[1]Namazda sağa sola bakmak, şeytanın kulun namazından
çaldığı şeydir.
[2]Çünkü sağa sola bakmak, namazda istenilen huşûya ters
düşmektedir. Ancak bakmayı gerketiren bir sebep olursa -düşmanı kollamak için
bakmak gibi- bakmak mekruh olmaz. Bunun delili Sehl b. Hanzeliye'nin şu sözüdür:
'Sabah namazı için (namaz başladı diye) tesvib yapıldı. Hz. Peygamber namaz
kılıyor ve (iki tepe arasındaki) geçide bakıyordu'.
[3]Ebu Dâvud şu açıklamayı yapıyor: 'Çünkü Hz. Peygamber,
gözcülük yapması için geceden oraya bir süvari
göndermişti'.
Kerahat, baş çevrilerek bakıldığı zamandır. Eğer göğüs
kıble'den çevrilerek bakılırsa namaz fasid olur. Çünkü böyle yapıldığında
istikbâl-i kıble rüknü terkedilmiş olur. Başı çevirmeden sadece göz ile bakmak
ise mekruh değildir.
Ali b. Şeybanî şöyle rivayet ediyor: Biz Hz.
Peygamber'in yanına gittik ve onunla beraber namaz kıldık. Hz. Peygamber göz
ucuyla bir kişiye bakıyordu. O kişi rükû ve secde'de belini düz tutmuyordu.
Sonra Hz. Peygamber şöyle dedi:
Rükû'da belini düz tutup mutmain olmayan kimsenin namazı
yoktur
[4]2. Gözleri göğe
dikmek.
Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:
Bazı kimselere ne oluyor ki namazda gözlerini göğe
kaldırıyorlar? Ya onlar bundan vazgeçerler veya gözleri kör olur.
[5]3. Namaz
esnasında saçı, sakalı ve elbiseleri tutmak. Hz. Peygamber şöyle
buyurmuştur:
Ben yedi kemik (âza) üzerine secde etmekle, elbisemi ve
saçlarımı toplamamakla emrolundum.
[6]Namaz kılarken elbiseyi kendi hâlinde bırakmak
sünnettir.
Namazın Mekruhları
4 Yemek zamanı namaz kılmak. Nitekim Peygamber efendimiz
şöyle buyurmuştur:
Birinizin önüne akşam yemeği getirildiğinde, namaz için
kamet getirilmiş olsa da önce yemeğini yesin, acele etmesin. Yemeğini
bitirdikten sonra kalkıp namazını kılsın.
[7] 5. Tuvalet
ihtiyacı olduğu halde namaz kılmak. Çünkü bu durumdayken namazın hakkı yerine
getirilemez. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:
Yemek hazırken, bir de küçük veya büyük abdest
sıkıştırırken
namaz kılınmaz.
[8]6. Uyuklayarak
namaz kılmak.
İnsan bu durumdayken kıraati doğru yapıp yapmadığından,
unutup unutmadığından emin olamaz. Hz. Peygamber şöyle
buyurmuştur:
Biriniz namaz kılarken uyuklarsa, uykusu dağılıncaya
kadar yatsın. Zira uyuklayarak namaz kılarsa; istiğfar edeyim derken belki
kendine söver.
[9]7. Hamam, yol,
çarşı, mezarlık, kilise, ağıl ve dere yataklarında namaz
kılmak.
Bu yerlerin bazısında necaset bulunabilir. Diğer
kısmında ise kalp başka şeylerle meşgul olur. Buralarda namaz kılmanın
nehyedilmesinin nedeni, peygamber efendimizden; mezbelelikte, mezbehanede,
mezarlıkta, yol kenarında, hamamda, dere yatağında ve Kabe'nin üstünde namaz
kılmanın mekruh olduğunun rivayet edilmiş olmasıdır.
[10]ı
Mezarlık ve hamam hariç bütün yeryüzünün müslümanlara
mescid kılındığı da rivayet edilmiştir.
[11]Su kenarındaki deve ağıllarında da namaz kılınmayacağı
rivayet edilmiştir.
[12] Kadının Erkekten
Farklı Şekilde Yapması
Gereken Birtakım Hususlar Kadının beş şeyi erkekten farklı şekilde yapması
sünnettir.
1. Kadın
secde'de vücudunun parçalarını birbirine yapıştırmahdır.
Meselâ dirseklerini yanlarına, karnını dizlerine
yapiştırmalıdır. Erkek ise bunun tam tersini yapar. Çünkü erkeğin dirseklerini
yanlarından, karnını dizlerinden uzak tutması sünnettir.
Hz. Peygamber namaz kılan iki kadının yanından geçti ve
onlara şöyle dedi:
Secdeye gittiğinizde vücudunuzu yere yapıştırın. Çünkü
kadın bu hususta erkek gibi değildir.
[13]Yabancı erkeklerin yanında namaz kılan kadın, sesini
kısmalıdır.
3. Açıktan
okunması gereken namazlarda dahi -fitne korkusu ile- sesini
yükseltmemelidir.
Sözü yumuşak söylemeyin ki kalbinde hastalık bulunan
kimse yanlış bir ümide kapılmasın.
(Ahzab/32)
Bu ayet, kadının sesinin fitne uyandırabileceğine
delâlet eder. Bu bakımdan yabancı erkeklerin yanında, kadından sesini kısması
istenir. Erkek ise bunun aksine hareket eder. Çünkü erkeğin, uyarılması gereken
birşey olduğunda yüksek sesle subhanallâh demesi gerekir. Fakat kadın, uyarmak
maksadıyla da olsa yüksek sesle subhanallah diyemez. Çünkü Hz. Peygamber şöyle
buyurmuştur:
Namazda iken kim uyarılması gereken birşey olduğunu
görürse teşbih etsin. Teşbih ettiği vakit elbette kendisine (imam tarafından)
iltifat edilir. El vurup ses çıkarmak kadınlara mahsustur.
[14]4. Kadının yüzü
ve elleri hariç bütün bedeni avrettir. Bunun ayrıntıları daha önce
geçmişti.
Zînetlerini göstermesini er. Ancak bunlardan görünmesi
zaruri olan (yüz ve eller) müstesnadır.
Cumhura göre bu ayetteki zînetlefden maksat, zînetlerin
takıldığı yerlerdir. Mazahara minha'dan maksat ise yüz ve ellerdir.
[15]Ümmü Seleme Hz. Peygamber'e 'Kadın, altında (don)
bulunmaksızın sadece entari ve büyük baş örtüsüyle namaz kılabilir mi?1 diye
sordu. Hz. Peygamber 'Entari geniş ve ayaklarının üstünü kaplar durumda olursa
kılabilir' cevabını verdi.
[16]Rükû ve kıyam'da ayakların üstünü kapatan bir elbisenin,
secdede tüm bedeni ve ayaklan kapatacağı açıktır. Çünkü kadının azaları secde
halinde birbirine yapışır.
Erkeğin avreti ise diz kapaklanyla göbek arasıdır. Kişi
sadece diz kapaklan ile göbek arası kapalı olarak namaz kılsa dahi, namaz sahih
olur. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:
Diz kapağının üstü ile göbekten aşağısı avrettendir.
[17] Cabir b. Abdullah bir tek elbise içinde namaz kılmış ve (Hz. Peygamber'i bir tek
elbise ile namaz kılarken gördüm' demiştir.
[18]Diğer bir rivayette ise 'Cabir, arkasından düğümlenmiş
bir izar içinde namaz kıldı' şeklindedir.
[19]5. Kadının ezan
okuması sünnet değildir.
Fakat kadının kamet getirmesi sünnettir. Kadın kısık
sesle ezan okursa kerahat yoktur. Hatta sevap getiren bir zikir sayılır. Sesini
yükseltirse mekruh olur. Eğer fitne çıkma ihtimaline rağmen sesini yükseltirse
haram olur. Fakat erkek için böyle değildir. Bilindiği gibi erkeğin her farz
namaz için ezan okuması sünnettir.
[1] Ebu Dâvud/909 ve başka
muhaddisler
[2] Buhari/718
[3] Ebu Dâvud/916, (.sahih
isnadla)
[4] îbn Hibban, Sahih/500
[5] Buharî/717 (Enes'ten). (Müslim bunun benzerini Cabir b.
Semure ve Ebu Hürevre'den rivayet etmiştir.
Müslim/428-429)
[6] Buharî/777
[7] Buharî/642; Müslim/559, (İbn
Ömer'den)
[8] Müslim/560, (Hz. Aişe'den)
[9] Buharî/609; Müslim/786, (Hz.
Aişe'den)
[10] Tirmizî/346. (Tirmizî "Bu hadisin senedi /cav? değildir'
demiştir).
Tirmizî/346. (Tirmizî "Bu hadisin senedi /cav? değildir'
demiştir).
[11] İbn Hibban/338
[12] İbn Hibban/336; Tirmizî/348 ve başka
muhaddisler
[13] Beyhakî,
11/232
[14] Buharî/652; Müslim/421, (Sehl b.
Sa'd'dan)
[15] İbn Kesir, III/283
[16] Ebu Dâvud/640 ve başka
muhaddisler
[17] Dârekutnî, 1/231; Beyhakî, 11/229, (.merfû
olarak)
[18] Buharî/346
[19] Buharı/345. (İzar, çoğu kez diz kapaklanyla göbek
arasını veya biraz fazlasını kapatan bir elbisedir).
Konu: Namazin mekruhlari - safi mezhebi 
25.08.08 6:08
