Esnaf ve tüccarın zekatı

Sual: Bizim tezgahımız, ham maddemiz ve işlenmiş eşyamız var. Demirbaş eşyalar var. Bunların hepsinin zekatı verilir mi?
CEVAP
Tezgah, ticaret için olmadığı, yani satılık olmadığı, eşya imal edildiği için zekatı verilmez. İsterse değeri milyarları bulsun. Ne kadar kıymetli olursa olsun, demirbaş eşyanın da zekatı verilmez. Sanat sahiplerinin, imalatçıların ham maddelerinin veya işlenmiş eşyalarının zekatı verilir.

Koltuk satan bir tüccar, mevcut koltuklarının zekatını verir. Sattığı koltuklarından iki takımını kullanmak üzere evine alsa, zekatını vermez.

Zeytinyağı satan bir tüccar, senede iki teneke zeytinyağı yese, bu iki teneke yağın zekatını vermez. Ticaret için olan diğer bütün gıdalardan bir senelik ev ihtiyacı için ayrılmış olanların da zekatı verilmez. Yani nisaba dahil edilmez.

Sual: Her eczanede sık sık mal değişir. Bu malların zekatı nasıl hesaplanır?
CEVAP
Malın değişmesinin önemi yok. Bakkal, manav öyle değil mi? Mal önemli. Kaç liralık mal varsa onun zekatı verilir

Sual 1: Kuyumcu, dükkanındaki 14, 18, 22 ayar altınlardan hangisine göre zekat verecektir?
CEVAP
Yüksek ayardan vermek evladır.

Sual 2: Altınlara işçilik de hesaba katılacak mı?
CEVAP
Hurda ve işlenmiş altınlar tartılır, bunun kırkta biri zekat olarak verilir. Zekat altın olarak verildiği için işlenmiş olması veya olmaması fark etmez.

Sual 3: Altın, alış fiyatından mı, satış fiyatından mı hesap edilecektir?
CEVAP
Eldeki altının kırkta biri zekat olarak verildiği için, alış veya satış fiyatını hesaba katmak gerekmez.

Sual: Zekat için bir malın üzerinden bir yıl geçmesi lazım deniyor. Ben manavım. Kimi bir gün, kimi de bir hafta kalmıyor. Bu malların zekatını vermeyecek miyim?
CEVAP
Malın değil, zenginliğinizin üzerinden bir yıl geçince, elinizdeki malların zekatını vermeniz farz olur. Mesela 3 Recebde, nisap miktarı malınız olsa, elinizdeki mallar değişip öteki Recebin üçünde yine elinizde nisap miktarında mal varsa, bu malların zekatını vermek farz olur. İsterse bu mallar elinize yeni girmiş olsun, fark etmez.

Sual: İpekböceği, balık ve tavuk yetiştiren, zekatını nasıl verir?
CEVAP
Kıymetini nisaba dahil eder.

Sual: Ortağın biri, zekat vermezse, diğerlerine de günah olur mu?
CEVAP
Günah olmaz. Herkes kendi hissesinden mesuldür. Fakat zekat vermeyen kimse ile ortak olmak doğru değildir. Allah’ın emrini yapmayan ve fakirin hakkı olan zekatı vermeyen kimse, başka günah da işleyebilir. Ortağına hıyânet de edebilir. Allah korkusu olmayan ne yapmaz ki?

Sual: Gölde yetiştirilen balıkların zekatı olur mu?
CEVAP
Satınca, bu para diğer zekata tâbi mallarla beraber nisaba ulaşırsa zekatı verilir.

Sual: Eti ve yumurtası için tavuk ticareti yapan zekatı nasıl verir?
CEVAP
Sene sonundaki malı, nisabı bulursa zekatı verilir.

Sual: Birkaç ineğim var. Çok süt satıyorum. Zekatı nasıl verilir?
CEVAP
Sene sonunda parası nisaba dahil edilir.

Sual: Cıvata gibi binlerce malı, zekatta tek tek mi saymak lazımdır?
CEVAP
Satın alınırken nasıl hesap edilmişse, öyle yapılır.

Sual: Halı ticareti yapan zekat olarak başka mal verebilir mi?
CEVAP
Veremez.

Sual: Halı imal eden, mayi sabunun, ipliğin de zekatını verir mi?
CEVAP
Tüccar, sanatkâr, mevcut malın fiyatını, mal oluş fiyatından hesaplar. Sabun, iplik dahildir.

Sual: Gömlek diken terzi, zekatı gömlek olarak verebilir mi?
CEVAP
Evet.

Sual: Zekatta, basmaların birkaçını ölçüp top halinde tayin caiz mi?
CEVAP
Zannı galip ile caiz.

Sual: Hayvan zekatı verilirken, borçlar düşülür mü?
CEVAP
Evet.

Sual: Bir tüccar, verdiği vergiyi veya çaldırdığı malı yahut alamadığı malını zekat olarak sayabilir mi?
CEVAP
Sayamaz.

Sual: Vergi zekat yerine geçer mi?
CEVAP
Geçmez.

Sual: Miktarı ve ödeme tarihleri belli olan vergi borçları da, zekat bakımından diğer borçlar gibi mi?
CEVAP
Evet.

Sual: Alacak senetlerini zekat olarak vermek caiz mi?
CEVAP
Alacak deyndir. Nisaba katılırsa da, ayn zekatı deynden verilmez.
[Ayn = Kendinde bulunan mal (veya hazır, mevcut olan mal)
Deyn =Kendinde bulunmayan mal (veya hazır olmayan mal)]

Sual: Elden ele dolaşan hisse senedi, nisaba dahil edilir mi?
CEVAP
Evet.

Sual: Zekatı hesaplarken, hisse senetlerimin değerini nasıl hesap edeceğim?
CEVAP
O günkü piyasa değeri ne ise ondan hesap edilir.

Sual: Kamyon çekmek için önceden yatırılan paramın zekatı var mı?
CEVAP
Yatırılan, alıcının mülkünden çıkar. Artık satıcınındır.

Sual: Altı tane sütünü sattığım ineğim var. Bunların zekatı nasıl verilir?
CEVAP
30 tane olmadıkça ineklerin zekatları verilmez. Gelirlerinden elinizde ne kalmışsa ve öteki paralarınızla nisabı buluyorsa o zaman gelirlerinin zekatları verilir.

Sual: Zekat, ticareti yapılan maldan veya değeri altın olarak mı verilir?
CEVAP
Evet.

Sual: Zekat, kârdan mı verilir?
CEVAP
Zekat kârdan değil, ticaret malının veya paranın tamamından verilir.

Sual: Ticaret için inşaatım var. Sermayeyi inşaata yatırsam, yıl sonunda elde para kalmazsa, inşaatın zekatı verilir mi?
CEVAP
İnşaata yatırılan paranın zekatı hemen verilmez. Bir yıl sonra mevcut malın piyasaya göre değerinin zekatı hesap edilir. Malı satınca eline geçen paradan zekat verilir.

Sual: Müteahhidim. Yapacağım evi, peşin üç yüz milyona sattım. O evi, iki yüze yapabilirim. Üç yüzden, iki yüzü çıkarınca, kalan 100 milyonun mu zekatı verilir?
CEVAP
Evet.

Sual: Temele harcanan zekat hesabına katılır mı?
CEVAP
Evet.

Sual: Arsa karşılığı inşaatım yarım halde. Zekatı nasıl verilir?
CEVAP
Mevcudun zekatı verilir. Satılacak olan yarım inşaat ticaret malıdır. Arsa karşılığı verilecek daireler borç olarak kabul edilir. Zekatı verilmez. Satılık dairelerin zekatı verilir.

Sual: İnşaat halindeki satılık binaların zekatı nasıl verilir?
CEVAP
Satın alınan bütün malzemenin parası, ticaret malı gibi nisaba katılır. (Binanın yapılan kısmının tahmini fiyatı değil) Veya binaların satıldıktan sonra geçmiş senelerinkini de beraber verir. (Yani inşaata başladığı ve devam ettiği senelerin.)

Terzinin zekâtı
Sual: Terzilik yapan kimse, diktiği gömleğin veya pantolonun ücretini fakirden almayıp, vereceği zekâta dâhil edebilir mi?
CEVAP
Evet, zekâta dâhil edebilir. Altın olarak vermesi daha iyidir.

Kalaycının zekâtı
Sual: Kalaycılık yapan kimse, kalayladığı kapların ücretini fakirden almayıp zekâtına sayabilir mi?
CEVAP
Evet, sayabilir.

Diş doktorunun zekâtı
Sual: Diş doktoru, yaptığı dişlerin ücretini fakirden almayıp, zekâtına mahsup edebilir mi?
CEVAP
Evet, mahsup edebilir.