Abdullah

Abdullah

---

bdullah

Abdullah, Abdûlmuttâlib'in erkek çocuklarından sekizincisi idi. Sîret ve surette diğer kardeşlerinden çok farklıydı.

Dünyaya gelir gelmez babasının alnında parlayan Nuru Muhammedi, onun
alnına geçmişti. Bu nur, yüzüne hârika bir güzellik ve müstesna bir
tatlılık bahsetmişti. Ama hiç kimse, bu güzellik ve tatlılığın nereden
ve niçin geldiğinin farkında değildi.

Abdûlmuttâlib 'in, Oğullarıyla Konuşması

Artık oğullarının 10'u da büyümüştü.

Va'dini unutmayan Abdûlmuttâlib, onları bir gün bir araya topladı ve
işin hikâyesini anlatarak, içlerinden birini kurban etmesi gerektiğini
bildirdi. Hepsi de tereddütsüz razı oldular. Sonra da babalarına
sordular: "Peki nasıl yapalım bunu?.. Kimin kurban edileceğini nasıl
tesbit edelim?'"

Abdûlmuttâlib, böyle bir durumda nasıl yapılması gerektiğini biliyordu. Şöyle dedi:

"Her biriniz birer ok alın, üzerine kendi isminizi yazın ve okları bana verin!"

İtaatkâr çocuklar, babalarının emrini derhâl yerine getirdiler. Her
biri okdanlığından bir ok çekti; üzerine kendi İsmini yazdıktan sonra,
babasına uzattı.

Okları toplayan Abdûlmuttâlib, doğruca Kabe'ye vardı. Meselenin nasıl
halledileceğini anlaşılmıştı artık: Hübel putunun yanında ok çekilecek,
kimin oku çıkarsa o kurban edilecekti.

Böyle durumlarda, Kureyş, bu usûlle başvururdu.

Kur 'a Çekilişi

Kabe'nin yanına varan Abdûlmuttâlib'in etrafını şehir halkı sarmıştı.
Elindeki 10 oku, Allah'a verdiği sözünden caymış sayılmaması için,
tereddütsüz, ok çekme memuruna uzattı. On okun üzerinde 10
ciğerparesinin ismi vardı. Hangi ok çıkarsa çıksın, ciğerinden bir
parça kopacaktı.

Memur, oklardan birini çekti. Üzerindeki ismi titrek bir sesle okudu: "Abdullah!.."

Şefkatli baba, duyduğuna inanmak istemedi; oku memurun elinden çekip aldı, dikkatlice baktı ve okudu: "Abdullah..."

Göz pınarları bir anda yaşlarla doldu. Boğazında hıçkırıklar
düğümlendi. Şefkati ve hisleri öylesine kabardı ve coştu ki, bir an
"Olamaz!" diyerek haykıracak gibi oldu. Son anda Allah'a verdiği sözü
hatırlayarak, çelik gibi iradesiyle şefkat ve hislerine gem vurdu.
Yıkılmış bir hâlde, yüzünü Kabe'den evine doğru çevirdi ve ümitsiz
ümitsiz yürüdü.

Evinde herkes onu bekliyordu. Hiçbirinin kur'a sonucundan haberi yoktu.
Eve giren Abdûlmuttâlib'in gözleri bir anda, pırıl pırıl parlayan oğlu
Abdullah'ın yüzüne dikildi. Şefkat ve merhametinin tekrar kabarıp his
dünyasının içine girdiğini görünce, yüzünü başka tarafa çevirdi.
Teslimiyet içinde bakan oğullarını daha fazla merakta bırakmak istemedi
ve şöyle konuştu:

"Abdullah!.. Allah, kendisine kurban edilmek üzere seni seçti. Bu şerefi kardeşlerin arasında sana ihsan etti!"

Abdûlmuttâlib ailesini ve evini alev alev yakan bu haber, bir anda
Mekke sokaklarını da hüzün ve kedere boğdu. Herkes birbirine soruyordu:
"Abdullah mı, o güzel, o tatlı çocuk mu kurban edilecek?"

Abdûlmuttâlib, yanan yüreğine, kasırgalaşan hislerine, okyanus
dalgalarını andıran şefkat ve merhamet duygularına aldırmadan, biricik
oğlu Abdullah'ın bileğini kavradı ve onu doğruca İsaf ve Naile
putlarının yanına götürdü. Nur yüzlü Abdullah'ta sanki Hz. İsmail'in
teslimiyeti vardı. Yüzünde en ufak bir memnuniyetsizlik belirtisi
görünmüyordu.

Abdûlmuttâlib'in bir elinde bıçak, diğer elinde oğlu Abdullah'ın eli
vardı. Kurban edilmesi için her şey tamamdı. Bu sırada birtakım
gürültüler duyuldu. Kureyş eşrafı geliyordu. İçlerinden biri seslendi:
"Ey Abdûlmuttâlib!.. Ne yaprak istiyorsun?"

Abdûlmuttâlib, nur yüzlü oğluna bakarak cevap verdi: "Onu kurban edeceğim!"

Bu cevap, kalabalık arasında hayret ve heyecan meydana getirerek
dalgalandı. Müdahale ettiler. "Ey Abdûlmuttâlib!.." dediler, "Bu nasıl
olur? Sen ki Mekke'nin büyüğüsün. Böyle yaparsan, sonra herkes senin
yaptığını yapmaz mı? Herkes oğlunu kurban ederse bizim de soyumuz
kesilmez mi?"

Bütün kalabalık, Abdûlmuttâlib'in aleyhindeydi. Hattâ, hisleri,
duyguları da... Lehinde olan tek şey, çelikten iradesiydi. Allah'ına
söz vermişti ve bu sözünü mutlaka yerine getirmeliydi. Çünkü, Allah,
onun istediğini vermişti: On erkek çocuk ihsan etmişti. Kurban etmemek,
O'na karşı nankörlük olurdu.

Bu sırada Abdullah'ın dayısı Abdullah b. Muğire ortaya atıldı ve, "Ey
Abdülmuttâlib!.." dedi, "Vallahi, meşru bir mazeret olmadıkça sen onu
kurban edemezsin! Onu kurtarmak için, gerekirse bütün malımızı vermeye
hazırız!"

Abdülmuttâlib'in duyguları, şefkati, merhameti de sanki dillenmiş ve
kendisine aynı şeyleri haykırıyorlardı. Fakat, çelikten iradesi bir
türlü gevşemiyordu.

Kureyşliler ve oğulları, yalvarmalarının netice vermediğini görünce, bu sefer şöyle bir teklifte bulundular:

"Ey Abdülmuttâlib!.. Abdullah'ı al, Şam'a git! Orada bir kadın var:
Kâhin ve bilgin bir kadın. Doğudan batıdan zorlukta kalan herkes,
ülkeler aşıp ona gider. Herkesin derdine bir çâre bulur. Elbette senin
için de bir çâre bulur. 'Abdullah boğazlanacak.' derse, gel, onu
boğazla; yok, eğer seni de, Abdullah'ı da, bizi de üzüntüden kurtaracak
bir çâre bulursa, ona göre hareket edersin!"19

Bu fikir, Abdûlmuttâlib'in aklına yattı. Derhâl Abdullah'ı yanına
alarak Şam'a doğru yola çıktı. Medine'ye geldiklerinde, kâhin kadının
Hayber'de olduğunu öğrendiler. Oradan Hayber'e geldiler. Arrafe
adındaki kâhineyi buldular.

Abdülmuttâlib, durumu olduğu gibi anlattı. Kadın sordu: "Sizde bir insanın diyeti nedir?" Abdülmuttâlib, "On deve." dedi.

Bunun üzerine kâhin kadın, "Gidin, 10 deve hazırlayın. Çocukla 10
deveyi alıp, ok çektiğiniz yere götürün. Bir tarafta çocuğunuz, diğer
tarafta ise 10 deve olmak üzere ikisi arasında ok çekin. Eğer ok
develere çıkarsa, develeri kurban edip çocuğu kurtarın; yok, eğer ok
çocuğa çıkarsa, her defasında develerin sayısına bir diyet miktarı daha
ekleyerek Rabbiniz sizden razı oluncaya kadar ok çekmeye devam edin! Ne
zaman ok develere çıkarsa, onları boğazlayıp kurban edin. Bu şekilde
hem Rabbinizi razı etmiş, hem de çocuğunuzu kurban olmaktan kurtarmış
olursunuz." dedi.20

Ortaya konan çâreyi uygun bulan Abdûlmuttâlib, sevinçten uçacak gibi
oldu. Vakit kaybetmeden Mekke'ye döndü. Abdûlmuttâlib ailesi ve Mekke
halkı da bu habere son derece sevindi.

Kur 'a Neticesi

Mekke'ye dönüşünün ertesi günü idi.

Abdûlmuttâlib, biricik oğlu Abdullah'ı ve 10 deveyi alarak Kabe'ye
gitti. Kâhin kadının tavsiyesi üzerine, Abdullah ile 10 deve arasında
kur'a çekilecekti.

Abdûlmuttâlib, sevinç içinde, memura, "Çek!" dedi.

Çekilen ok Abdullah'a çıktı!

Develerin sayısını 20'ye çıkardılar.

Memur tekrar oku çekti. Ok yine Abdullah'ı gösterdi!

Develer 30'a çıkarıldı. Ok tekrar Abdullah'a isabet etti.

Develer 40 oldu. Ok yine Abdullah'a çıktı.

Elli oldu. Ok Abdullah'a çıkmakta ısrar ediyordu!

Altmış, 70, 80, 90 oldu. Ok, ısrarla Abdullah'ı gösteriyordu! Sanki başka bir âlemden emir alır gibiydi.

Abdûlmuttâlib, hayret ve heyecan içindeydi. Her çekim esnasında
ellerini semâya doğru kaldırarak dua etmekten de geri durmuyordu.

Nihayet, develerin sayısı 100'ü buldu.

Tekrar ok çekilince, merakla bakanlar derin bir nefes aldılar. Çünkü, ok, develere çıkmıştı!

Herkes gibi Abdûlmuttâlib'in de gözleri sevinçle parladı. Fakat, onun
bu sevinci fazla sürmedi. Derhâl ciddileşti. Kendisini fazla tebrike
imkân tanımadı ve şöyle konuştu:

"Vallahi, üst üste üç defa daha çok çekeceğim; tâ ki kalbim mutmain olsun!"

Çekiliş üç defa daha tekrarlandı. Her defasında sevinç çığlıkları atılıyordu. Çünkü, üç seferinde de ok, develere çıkmıştı.

Bu sevincini Abdûlmuttâlib, "Allahü Ekber, Allahü Ekber!" diyerek izhar etti ve diz çökerek duada bulundu.

Böylece, Abdullah, kurban edilmekten kurtuldu.

Sevgili oğlunun kurban edilmekten kurtulmasına son derece sevinen
Abdûlmuttâlib, 100 devenin Safa ile Merve arasına götürülüp, yan yana
kurban edilmesini emretti. Emri derhâl yerine getirildi. Kurban edilen
develerin etlerinden Mekke halkı bol bol istifade etti. Alamadıklarını
da kurtlar, kuşlar, köpekler, vahşî ve ehil bütün hayvanlar paylaştılar.

O günden itibaren, Kureyşliler ve Araplar arasında, bir insan diyetinin 100 deve olarak kabul edilme âdeti benimsendi.21

Resûli Ekrem Efendimiz de, bu âdeti olduğu gibi bırakmıştır.22

Hz. Abdullah 'ın İffeti

Aynı gündü.

Herkes neticeden memnun, kur'a yerinden dağılıyordu. Abdûlmuttâlib de
sevgili oğluyla birlikte şehre geliyordu. Kabe'nin yanından
geçerlerken, babasından bir hayli geride kalmış Abdullah'ın karşısına
bir kadın dikildi. Bu kadın, Abdullah'ın dillere destan güzelliğine
hayranlardan biri olan, Varaka b. Nevfel'in kız kardeşi Rukiyye idi. O
da, kardeşi Varaka gibi eski mukaddes kitapları okumuş, o kitaplarda
âhirzamanda gelecek peygamberin sıfatlarını görmüş ve öğrenmişti. İç
âleminde, Abdullah'ın yüzünde, o âna kadar hiç kimsede görmediği
müstesna parlaklıkla karşı karşıya kalınca, bu sıfatlarla münâsebet
kurdu. Bu şerefi başkasına kaptırmamak için de, âdeta güzelliğini ve
iffetini unutarak Abdullah'ın yanına yaklaştı ve fısıldadı:

"Delikanlı, biraz dursana!"

Abdullah durdu.

Kadın, "Nereye gidiyorsun?" diye sordu.

Yüzünde parlayan nurun masumiyeti içinde Abdullah, "Babamla gidiyoruz." diye cevap verdi.

Kadın, bu masum cevap üzerinde pek durmadı ve asıl maksadını açıkladı. "Abdullah," dedi, "benimle şimdi evlenir misin?"

Abdullah'ın yüzü bir anda kıpkırmızı kesildi. Masumiyetini yırtmak
isteyen bu teklife pek aldırmadı ve yoluna devam etmek istedi.

Fakat, Rukiyye, ona sahip olmak istiyordu. Arzusunu bir başka teklifle
câzib hâle getirdi. "Eğer" dedi, "benimle evlenmeyi kabul edersen,
senin için kurban edilen develer kadar develerim var, onların hepsini
sana vereyim!"

Abdullah, bu câzib teklife de iltifat etmedi ve iffetini sergileyen şu cevabı verdi:

"Haram öyle acıdır ki, ölüm acısı onun yanında çok hafif kalır; helâl
ise çok tatlıdır. Ey kadın, sen git, açıkça helâlinden ara! Şeref ve
iffet sahibi olanlar, namuslarını ve dinlerini titizlikle korurlar.
Onlar, namussuzluk demek olan bir işe nasıl teşebbüs ve cesaret
edebilirler?"23

Bu asil cevabından sonra da, güzel Rukiyye'nin hüzün ve hayranlığı birleştiren bakışları önünde yoluna devam etti.

Günler sonra, evlenmiş bulunan Hz. Abdullah, aynı kadınla Mekke
sokaklarında bir kere daha karşılaştı. Aynı Rukiyye, ona karşı en ufak
bir arzu ve hasret belirtisi göstermedi; bilâkis, hissiz ve bakışları,
hayranlık şöyle dursun, çok donuktu.

Abdullah sebebini sordu: "Ne oldu sana?.. Hâlin değişmiş!"

Rukiyye, "O gün, alnında esrarlı bir nur parlıyordu. O nur karşısında
kendimden geçtim. Ama şimdi onu göremiyorum!" diye cevap verdi.

Evet, Hz. Abdullah'ın alnında parlayan nur artık yoktu.

Çünkü, Kâinatın Efendisine hâmile olan, annelerin en büyüğü Hz. Âmine'ye intikal etmişti.

Aslında, Hz. Abdullah'a hayran ve meftun olan sâdece bu kadın değildi.
Kötü ahlâktan uzak, tertemiz ve en güzel haslet ve faziletlerle
bezenmiş bu delikanlıya bütün Kureyş kızlarının gözleri çevrilmişti!
Ama, yüzündeki parlaklığın sırrına akıl erdiremeden; Hak Teâla'nın ona
âhir zaman peygamberinin babası olmak gibi şereflerin en büyüğünü
mukadder kıldığının hikmetini idrak edemeden!..

Hz. Abdullah'ın, Hz. Amine'yle Evlenmesi

Hz. Abdullah, gün geçtikçe büyüyor, büyümesiyle de gönülleri etrafında
pervane gibi döndürüyordu. Fakat, o, dönen pervanelerin hiçbirine
iltifat etmiyor, iffet ve namusunu tertemiz koruyordu.

Çok sevdiği oğlunun evlenme çağına geldiğini gören Abdûlmuttâlib, bir
an evvel onu mes'ud bir yuvaya kavuşturmak istiyordu. Ancak, ona, her
yönüyle denk birini bulmak gerekiyordu. Abdûlmuttâlib, bunu bulmada
gecikmedi. Benî Zühre Kabilesinin büyüğü Vehb b. Abdi Menafin yanına
vararak, kızı Âmine'yi oğlu Abdullah'a istediğini söyledi. Vehb,
teklifi memnuniyet ve sevinçle karşıladı, sonra da şöyle konuştu:

"Ey amcamoğlu!.. Biz bu teklifi sizden önce aldık! Amine'nin annesi,
geçenlerde bir rüya görmüştü. Anlattığına göre, evimize bir nur girmiş,
aydınlığı yerleri ve gökleri tutmuş. Ben de bu gece rüyamda, dedemiz
İbrahim'i (a.s.) gördüm. Bana, 'Abdûlmuttâlib'in oğlu Abdullah ile
kızın Âmine'nin nikâhlarını bea kıydım! Sen de onu kabul et.' dedi,
Bugün sabahtan beri bu rüyanın tesiri altındayım. 'Acaba ne zaman
gelecekler?' diye kendi kendime sorup duruyordum!"

Bunları duyan Abdûlmuttâlib, sevincinden, "Allahü Ekber! Allahü Ekber!" diyerek tekbir getirdi.

Vehb'in kızı Âmine, hem güzellik, hem ahlâk, hem de neseb itibarıyla
Kureyş kızları arasında en yüksek mevkiye sahipti. Her hususta
Abdullah'a denkti ve henüz 14 yaşlarında bulunuyordu. Abdullah ise, bu
sırada 24 yaşlarında idi. Kısa zamanda düğün yapıldı ve Kâinatın
Efendisini dünyaya getirecek mes'ud aile yuvası kuruldu.24

Hz. Abdullah'ın Vefatı

Evliliklerinin üzerinden henüz birkaç hafta geçmişti ki, birçok
kimsenin farkettiği garib bir durum oldu: Hz. Abdullah'ın yüzündeki
nur, Hz. Âmine'nin alnında parlamaya başladı. Demek ki, artık Hz.
Âmine, Kâinatın Efendisine hâmile idi.

Evliliklerinin ilk ayları dolmuştu.

Hz. Abdullah, bir ticaret kervanına katılarak Suriye'ye gitti.

Gidiş, o gidiş oldu; Hz. Abdullah, bir daha Mekke'ye dönmedi. Aylar
sonra Mekke'ye dönen ticaret kervanı arasında Hz. Abdullah yoktu.
Sâdece acı haberi vardı.

Hz. Abdullah, ticaret yolculuğundan dönüşte Medine'de hastalanmıştı. Ve onu orada dayılarının yanına bırakmışlardı.

Bu haberi alan Abdûlmuttâlib, derhâl oğlu Haris'i Medine'ye gönderdi.
Haris, Medine'ye varıncaya kadar her şey olup bitmişti. Hz. Abdullah,
Kâinatın Efendisi oğlunun bir kerecik olsun yüzünü görmeden ebedî âleme
göç etmişti ve orada Adiyy b. Neccar Oğullarından Nabiğa'nın evinin
avlusuna defnedilmişti.

Haris, bu acı haberi alıp Mekke'ye getirdi. Mekke bir anda matem
havasına büründü. Genç ihtiyar, küçük büyük arasında fark gözetmeyen
ölümün, Abdullah'ı bu genç yaşında beklenmedik bir zamanda sinesine
alışı, Abdûlmuttâlib Ailesini derin bir üzüntüye boğdu. Mekke halkı da
gözyaşlarıyla onların teessürüne iştirak etti.

Hele, henüz genç bir gelin olan Hz. Âmine'nin teessürünü tarif etmek
imkânsızdı Haberi duyduğu andan itibaren bir mum gibi erimeye yüz
tuttu. Günlerce gözyaşlarını tutamadı. Ağladı, ağladı. O ağlarken,
bütün insanlığın gözyaşını beraberinde getireceği nurla silecek ve
acılarını dindirecek zâtın dünyaya gelişine ise iki ay gibi kısa bir
zaman kalmıştı.

Hz. Âmine, hâdiseden duyduğu derin üzüntüyü gözyaşları arasında şiirinde şöyle dile getirdi:

Artık, Mekke 'nin Betha kolu Haşîm Oğullarından boş kaldı. Mekke, Haşîm Oğullarının sânından mahrum kalacak artık!

Ölümün dâvetine uyarak, evinden örtüler ve kefenler içinde çıkıp kabre gitti.

Ölüm (yeryüzünde yıllarca dolaşıp dursa) insanlar arasında, Haşîmoğlu gibi bir yiğit bulup boşluğunu dolduramaz.

Dostları onun tabutunu taşımak için koşuştular, onu elden ele alıp götürdüler.

Ne yazık ki, ecel, hiç beklenmedik bir zamanda onu çekip kendine aldı.
Hâlbuki o, ne kadar güzel, ne kadar cömert ve ne kadar da merhametli
biri idi!2S

Hz. Abdullah 'in Bıraktığı Miras

Hz. Abdullah, yeni evliydi. İstikbâlini temine yeni yeni hazırlanırken
dünyaya gözlerini yummuştu. Bu sebeple maddî plânda geride son derece
mütevazi bir mîras bıraktı: Ümüm Eymen Bereke adında, Kâinatın
Efendisini çok seven bir câriye, beş deve, birkaç koyun, bir kılıç ve
bir miktar da gümüş para.26

Fakat, geriye, Allah'ın lûtfuyla İki Cihanın Güneşi olacak hayırlı
hayırlı bir evlâd bıraktı. Nuruyla âlemi aydınlatacak bir zât: Kâinatın
Efendisi Hz. Muhammed (s.a.v.)...

19 ibn-i Hişam, Sîre, c. 1, s. 162; Taberî, Tarih, c. 2, s. 174.

20 Ibn-i Hişam, Sîre, c. 1, s. 163; Taberî, Tarih, c. 2, s. 174.

21 Ibn-i Hişam, Sîre, c. 1, s. 164; ibn-i Sa'd, Tabakat, c. 1. s. 89; Taberî, Tarih,c. 2, s. 174.

22 Ibn-i Sa'd, Tabakat, c. 1, s. 89.

23 İbni Hişam, Sîre, c. 1, s. 164; Ibni Sa'd, Tabakat, c. 1, s. 9596.

24 ibni Hişam, Sîre, c. 1, s. 167; ibni Sa'd, Tabakat, c. 1. s. 94.

25 ibni Sa'd, Tabakat, c. 1, s 100.

26 İbni Hişam, A.g.e., c. 1, s. 167; ibni Sa'd, A.g.e., c. 1, s. 100.