Cenaze Namazı
Cenaze namazı, vefat eden din kardeşlerimiz hakkında duâ olmak üzere bir farz-ı kifâyedir.
Cenaze namazının kılınması için aranan şartlar şunlardır:
Ölenin müslüman olması. Müslüman olduğu bilinmeyen, bu hususta hâli
gizli olan kimsenin Cenaze namazı kılınmaz. Ölenin müslüman olduğuna
muteber şâhid ve delil lâzımdır .
Ölünün yıkanarak temiz kefene sarılmış olması.
Ölünün, imam ve cemaatin önünde olması.
Ölünün tamamının veya bedeninin çoğunun mevcut olması. Eğer bedeninin
çoğu gitmiş veya başsız olarak yarısı varsa namazı kılınmaz, yıkanmaz.
Bir beze sarılarak gömülür.
Cenaze Namazının Kılınışı
Cenaze namazı dört tekbir ve kıyâmla edâ edilir. Bu namazda secde ve rükû yoktur.
İmam, ölünün göğsü hizasında durur. Cemâat da arkasında saf tutar.
Cemâata ölünün erkek veya kadın olduğu duyurulur, ona göre niyet
edilir. Yâni "Allâh için namaza, meyyit için duâya, er kişi (veya hâtun
kişi) niyetine uydum hâzır olan imâma" diye kalben niyet edip imamın
arkasından tekbir alınır. İlk tekbiri alırken eller kulak hizâsına
kadar kaldırılıp göbek altında bağlanır, Sübhâneke, "ve celle senâüke"
ile okunur.
Bundan sonra eller kaldırılmadan ikinci bir tekbir alınır. Bu
tekbirleri imam âşikâr, cemâat ise gizli alır. "Allâhümme salli ve
Allâhümme bârik..." okunur. Bundan sonra üçüncü tekbir alınır ve Cenaze
duâsı okunur.
Cenaze duâsını bilmeyenler burada "Allâhümme innâ nesteıynüke..." yi
yâni kunut duâsını veya duâ niyeti ile Fâtiha-i şerîfeyi okurlar. Daha
sonra dördüncü tekbir alınır, eller yan tarafa bırakılıp selâm verilir.
Üçüncü tekbirden sonra okunacak Cenaze duâsı:
"Allâhümmağfir lihayyinâ ve meyyitinâ ve şâhidinâ ve gâibinâ ve
kebîrinâ ve sağîrinâ ve zekerinâ ve ünsânâ. Allâhümme men ahyeytehû
minnâ feahyihî alel islâmi ve men teveffeytehû minnâ feteveffehû alel
îmâni ve hussa hâzelmeyyite (*) birravhi verrâhati verrahmeti
velmağfireti verrıdvân. Allâhümme in kâne muhsinen (**) fezid fî
ihsânihî ve in kâne müsîen fetecâvez anhü ve lakkıhil' emne velbüşrâ
velkerâmete vezzülfâ birahmetike yâ erhamerrâhimîn." (***)
(*) Kadın ise "hâzihil meyyite" denir.
(**) Kadın ise "in kânet muhsineten fezid fî ihsânihâ ve in kânet müsîeten fetecâvez anhâ ve lakkıhel'emne" denir.
(***) Mânâsı: Allâh'ım! Bizim dirilerimizi, ölülerimizi, hâzır ve gâib
olanlarımızı, büyüklerimizi ve küçüklerimizi, erkeklerimizi ve
kadınlarımızı afv ü mağfiret buyur. Yâ Rabb! Bizden yaşattıklarını
İslâm üzere yaşat. Bizden öldürdüklerini iman üzere öldür. Bilhassa bu
ölüyü kolaylığa, rahatlığa, mağfirete, rızâna erdir. Yâ Rabb! Eğer bu
ölü, muhsin ise ihsanını artır; ve eğer yaramaz bulunmuş ise affet.
Kendisine emniyet, beşâret, kerâmet ve kurbaniyet nasib buyur,
rahmetinle, ey erhamerrâhimîn."
Cenaze erkek çocuk ise, yukarıdaki duâ "alel îmâni" den itibaren şöyle
okunur: "Allâhümmec'alhü lenâ feratan vec'alhü lenâ ecran ve zuhrâ.
Allâhüm-mec'alhü lenâ şâfian ve müşeffean."
Cenaze kız çocuk ise, yukarıdaki Cenaze duâsı "alel îmâni" den itibâren
şöyle okunur: "Allâhümmec'alhâ lenâ feratan vec'alhâ lenâ ecran ve
zuhrâ. Allâhümmec'alhâ lenâ şâfiaten ve müşeffeaten."
Mühim Hatırlatma
Bir çok kimseler, Cenaze namazının dördüncü tekbirinde, ya hiç ellerini
bırakmadan selâm vermekte veya sağ tarafa selâm verince sağ elini, sol
tarafa selâm verince de sol elini yana bırakmaktadır.
Bu hareketlerin her ikisi de yanlıştır. Doğrusu, dördüncü tekbiri
aldıktan sonra her iki eli yana bırakıp selâm vermektir. Çünkü
kendisinde sünnet olan bir zikrin bulunduğu kıyamlarda eller bağlanır.
Sünnet olan bir zikrin kalmadığı kıyamlarda ise, eller bağlanmaz, yana
salınır. (Dürer, 1/ 53)
Cenaze namazı içinde imam açıktan "Allâhü Ekber" diye tekbir aldıkça
bazı kimseler kafalarını kaldırmaktadırlar. Bu da yanlış ve tehlikeli
bir harekettir. Doğrusu, ne kafa ile ve ne de başka bir azâ ile namaz
müddetince hiçbir harekette bulunmamaktır.
Cenaze namazı kılınıcak yer veya ayakkabı temiz değilse, ayakkabıyı çıkarıp üzerine basmalıdır.
Kaynak: Muhtasar İlmihal (Resimli Namaz Hocası) 67. Baskı, Hasan Arıkan